3 Ελληνίδες ποιήτριες στων οποίων τα έργα αντικατοπτρίζεται η κατάθλιψη

Η ποίηση ήταν ανέκαθεν δύσκολο να οριστεί και γι΄αυτό έχουν δοθεί διάφοροι ορισμοί ανά τους αιώνες. Σύμφωνα με τον Αργεντινό συγγραφέα Χόρχε Λουίς Μπόρχες, "Ποίηση είναι η έκφραση του ωραίου, διαμέσου λέξεων περίτεχνα υφασμένων μεταξύ τους".

Στην ποίηση δεν νομίζω ότι μπορεί να πει κανείς ότι υπάρχει συγκεκριμένη θεματολογία. Το μόνο σίγουρο γι αυτήν είναι ότι επιδρά στον άνθρωπο και προσφέρει ποικίλα οφέλη από την αρχή της ύπαρξής της.

Στην Ελλάδα, η γυναικεία παρουσία στο χώρο του λογοτεχνικού αυτού είδους είναι ιδιαίτερα ενεργή και αξιόλογη. Αξίζει όμως να τονιστεί ότι 3 Ελληνίδες ποιήτριες, οι οποίες είχαν σημαντική επιρροή και αναγνώριση, είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό στα έργα τους. Ποιο ήταν αυτό;! Η αποτύπωση της ψυχολογικής τους κατάστασης στο χαρτί, η ολοφάνερη επιρροή από το σκοτάδι και την κατάθλιψη.

Όμως για ποιες γίνεται λόγος;

1) Κατερίνα Γώγου

Η Κατερίνα Γώγου γεννήθηκε στην Αθήνα την 1η Ιουνίου 1940. Η καλλιτεχνική της κλίση εκδηλώθηκε σε πολύ μικρή ηλικία και μάλιστα στον τομέα της υποκριτικής. Η εφηβεία της ήταν ταραγμένη αφού ζούσε με τον αυστηρό πατέρα της, ο οποίος όμως δεν την εμπόδισε ποτέ να ακολουθήσει τα όνειρά της και να γίνει ηθοποιός. Σπούδασε θέατρο και χορό και συμμετείχε σε διάφορες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου κυρίως σε δευτερεύοντες ρόλους.

Αργότερα έστρεψε το ενδιαφέρον της στην ποίηση. Η συγγραφή της έχει αντισυμβατικό χαρακτήρα και δεν ακολουθεί αυστηρά μοτίβα αλλά συνειρμικούς συλλογισμούς. Τα σκληρά παιδικά χρόνια που πέρασε εξαιτίας της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου άσκησαν φανερή επίδραση στο ποιητικό της έργο που διακατέχεται από οργή, αναρχικές ιδέες και επαναστατική πνοή. Η κατάθλιψη αντικατοπτρίζεται ολοφάνερα στο έργο της, στο οποίο επικρίνει διαρκώς την εξέλιξη της κοινωνίας. Απογοητευμένη και καταβεβλημένη από την ψυχολογική της κατάσταση οδηγήθηκε στην αυτοκτονία στις 3 Οκτωβρίου 1993, σε ηλικία 53 ετών.

2) Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ

Γεννήθηκε στην Αθήνα το Φεβρουάριο του 1939. Νονός της είναι ο γνωστός σε όλους μας Νίκος Καζαντζάκης. Μάλιστα, δημοσίευσε το πρώτο της ποίημα με τίτλο "Μοναξιά" στα δεκαεπτά της χρόνια κατόπιν ενθάρρυνσης του πνευματικού της πατέρα. Αυτή ήταν και η αρχή της καριέρας της όχι μόνο στην ποίηση, αλλά και στη μετάφραση.

Σύντομα έγινε γνωστή και πολλά έργα της δημοσιεύθηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες.

Πρότυπο της αποτέλεσε ο Κ. Π. Καβάφης. Στα έργα της αντικατοπτρίζεται έντονα ο προβληματισμός της σχετικά με το θάνατο και τα γηρατειά και κάνει λόγο για τη μοναξιά, ως ένα από τα κύρια γνωρίσματα της ανθρώπινης ζωής.

3) Μαρία Πολυδούρη

Η Μαρία Πολυδούρη γεννήθηκε στην Καλαμάτα την 1η Απριλίου 1902. Το 1921, στην Αθήνα, γνωρίζει τον έρωτα της ζωής της Κώστα Καρυωτάκη για τον οποίο ανέπτυξε έναν δυνατό και αληθινό έρωτα που όμως δεν είχε ευτυχή κατάληξη.

Δημιούργησαν μια σύντομη σχέση που διαλύθηκε από την αποκάλυψή του ότι έπασχε από σύφιλη, ένα νόσημα μη αντιμετωπίσιμο για εκείνη την εποχή. Η ποιήτρια κατέβαλλε προσπάθειες να σώσει τη σχέση τους αλλά αυτές δεν απέφεραν καρπούς. Θεώρησε ως δικαιολογία για χωρισμό τον ισχυρισμό του αγαπημένου της και βυθίστηκε σε βαθιά θλίψη.

Το 1924 αρραβωνιάστηκε τον δικηγόρο Αριστοτέλη Γεωργίου. Όμως, η αγάπη της για τον Κώστα Καρυωτάκη δεν έσβησε ποτέ. Το 1926 έδωσε τέλος στον αρραβώνα της και πήγε στο Παρίσι, όπου και προσβλήθηκε από φυματίωση. Δύο χρόνια αργότερα γύρισε στην Αθήνα και πληροφορήθηκε την αυτοκτονία του Καρυωτάκη.

Στα  έργα της είναι διάχυτος ο έρωτας, η βαθιά απελπισία και ο σπαραγμός. Με τα ποιήματά της συγκινεί έντονα τον αναγνώστη και προκαλεί πλήθος συναισθημάτων. Η Μαρία Πολυδούρη απεβίωσε στις 29 Απριλίου 1930.

Στην περίπτωση των τριών αυτών γυναικών ο πόνος, η θλίψη, ο θυμός, οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν καθ' όλη την διάρκεια της ζωής τους και γενικότερα όλα αυτά τα έντονα συναισθήματα που ένιωσαν αποδείχθηκαν παραγωγικά, χαρίζοντας μας έργα τα οποία θα παραμείνουν αναλλοίωτα στο χρόνο.

Χρυσάνθη

02/07/2020